Het Beurtveer
Kort na de start van de Strontrace start het Beurtveer. Een groep van voornamelijk klippers en tjalken vaart drie etmalen lang het water van het IJsselmeer en Markermeer dun. Maar wat houdt het Beurtveer nu eigenlijk in? Het doel van deze oefening onder zeil is om zo snel mogelijk van Workum naar Amsterdam en weer terug te zeilen met passagiers aan boord. Maar niet zonder eerst de verplichte en facultatieve ‘Zuiderzee’-havens aan te doen. En dit alles doen zij zonder het gebruik van de motor welteverstaan. Maar dat is lang niet alles. Tijd voor wat meer uitleg.
Tot een paar uur voor de start mogen de beurtschippers peinzen via welke route ze naar Amsterdam en weer terug naar Workum willen komen. Deze keuze moeten ze namelijk vooraf al doorgeven aan de wedstrijdorganisatie. De keuze bestaat uit twee routes waarin de havens Workum, Medemblik, Lemmer, Lelystad (sluis), Enkhuizen (sluis) en Amsterdam verplicht zijn. Daarnaast kan er ook een aantal facultatieve havens worden aangedaan, namelijk het Blocq van Kuffeler, Hoorn, Urk en Volendam.
De keuze voor de route mag nog tot twee uur na de start worden gewijzigd. Stuurt bijvoorbeeld een groot deel van de vloot na de start op de haven van Lemmer aan, dan is het vanwege de te verwachten drukte in die haven het overwegen waard om toch eerst naar Medemblik te gaan.
Eenmaal in het zicht van de havens wacht de bemanning een tactische en/of zware klus. Tot hoelang blijft het zeil erop? Is er voldoende ruimte om te draaien? En wat is de makkelijkste manier om het schip weer de haven uit te krijgen? Soms wordt er wel een paar honderd meter voor de haven al een anker uitgegooid. En dat is nog niet alles: in de haven moet de bemanning ook een korte opdracht vervullen als bewijs van het aanleggen in de haven. En dan begint het grote binnenhaalfestijn van het anker…..
Windschiftingen, drukte in de havens, lagerwalletjes en vermoeide bemanningen; het zijn allemaal factoren die de beurtschippers drie etmalen lang in de ban houden. Zo wordt het oude openbaar vervoer tussen de Zuiderzeesteden weer heel even nieuw leven in geblazen, want op vrijwel alle schepen varen passagiers mee. Deze stappen op in Workum en gaan mee tot in Amsterdam of weer mee terug tot de finish.
Degene die het snelst alle havens aandoet, zonder daarbij gebruik te maken van de motor, mag zichzelf de winnaar noemen van het Beurtveer. Voor een hoge klassering is het dus van belang om alle havens aan te doen en daarbij niet te hoeven motoren. Want al ben je de snelste zeiler, heb je 1 minuut gemotord, dan win je het Beurtveer per definitie niet. Alle reglementair gefinishte schepen ontvangen in Workum een bronzen penning en de winnaar gaat naar huis met de felbegeerde Zilveren Brijlepel.
De schepen zijn dag en nacht te volgen via de track-and-trace. Dus iedereen kan nagelbijtend toekijken welk schip de beste routekeuze heeft gemaakt, de slimste tactiek toepast en je bent op de hoogte wanneer een schip in een haven aankomt, zodat je de schipperskunsten van dichtbij kunt bewonderen (maar pas op, hoe attent ook, je mag ze niet helpen vanaf de wal!).